Bir hesaba giriş
Kanada'nın orman yangını sezonu, binlerce insanın evlerini terk etmek zorunda kalması ve Kuzey Amerika'nın doğusunda hava kalitesini etkileyen duman bulutlarıyla tehlikeli bir başlangıç yaptı.
Bir dizi rekor kıran sezonun ardından, veriler 2025'in de yoğun bir yıl olacağını gösteriyor.
Salı günü itibarıyla NASA uydusu, Kanada'da Haziran ayı başlarına göre dört kat daha fazla yangın noktası tespit etti. Global Forest Watch verilerine göre bu sayı, uydunun yayına başladığı 2012 yılından bu yana 2023 yılı hariç tüm yıllardan daha fazla.
Uydu bu yıl şimdiye kadar binlerce sıcak nokta kaydetmiş olsa da, bu aslında o kadar çok aktif yangın olduğu anlamına gelmiyor. Her bir sıcak nokta günler boyunca tekrar tekrar tespit edilebilir.
Global Forest Watch orman yangını araştırma müdürü James MacCarthy, her bir tespitin yaklaşık 26 futbol sahası büyüklüğünde olması nedeniyle, her bir veri noktasının çok daha büyük bir yangının bir parçası olabileceğini söyledi.
Kanada Kurumlar Arası Orman Yangını Merkezi'nin verilerine göre, Kanada'da yaklaşık 200 yangının aktif olduğu tespit edildi ve çoğu geçen hafta olmak üzere yaklaşık 19 bin 900 kilometrekarelik bir alanı kül etti.
Kanada'da Nisan'dan Ekim'e kadar süren yangın sezonunda bu kadar yüksek rakamlar sadece 2023 yılında görülmüştü. O yıl, orman yangınları 170 bin kilometrekarelik rekor bir alanı yaktı.
Sıcak noktalar ve yanan alan birlikte ele alındığında, 2025'in son yılların en kötü ikinci sezon başlangıcı olduğu anlamına geliyor.
Kanada'daki orman yangınlarının dumanı Çarşamba günü ABD'nin doğusundaki hava kalitesini kötüleştirirken, birçok Ortabatı eyaleti federal hükümet tarafından sağlıksız kabul edilen koşullarla mücadele etti.
Kansas City'den Minneapolis'e kadar birçok şehrin gökyüzünde kalan duman, Çevre Koruma Ajansı'nın haritasına göre bölgenin büyük bir bölümünde sağlıksız hava kalitesine neden oldu. Son birkaç gün içinde New York, New Jersey, Iowa, New Hampshire ve Maine dahil olmak üzere birçok eyalette hava kalitesi uyarıları yayınlandı.
AB'nin Copernicus Atmosfer İzleme Servisi (CAMS) bu hafta Manitoba ve Saskatchewan eyaletlerindeki orman yangınlarından çıkan dumanın Atlantik üzerinden Avrupa'ya ulaştığını açıkladı.
İlk duman bulutu 18-19 Mayıs tarihlerinde Akdeniz bölgesini geçerek Yunanistan'ın doğusuna kadar ulaştı. Mayıs ayının son haftasında Atlantik'i geçen ikinci ve daha büyük bir bulut ise 1 Haziran'da Avrupa'nın kuzeybatı kesimlerine ulaştı.
Atmosferde yükseklerde olduğu için dumanın Avrupa'nın hava kalitesi üzerinde önemli bir etkisi olması beklenmiyor. Tipik olarak, bu tür dumanların etkileri, kırmızı veya turuncu gün batımlarıyla birlikte daha puslu gökyüzü oluyor.
Ancak CAMS'in kıdemli bilim adamı Mark Parrington, dumanın Avrupa'da gözlemlenebilmesinin "yangınların ölçeğinin ve Manitoba ve Saskatchewan'da yarattığı etkilerin bir yansıması olduğunu" söylüyor.
Parrington, "Orman yangınları, ilkbahar ve yaz ayları boyunca boreal ormanlarında sıkça görülen bir durumdur" diye ekleyip devam ediyor: "Haziran ayının başına kadar, verilerimiz Kanada'nın orta bölgelerinin orman yangını emisyonları açısından çok yoğun birkaç hafta yaşadığını gösteriyor."
Kanada Orman Hizmetleri'nde yangın hava durumu uzmanı olarak görev yapan Liam Buchart, Mayıs ayının sıcak ve kuru bir şekilde sona ermesi ve Haziran ayının başlaması önemli bir yangın sezonu yarattığını belirtti.
Bu hava koşulları iklim değişikliği nedeniyle daha olası hale geliyor ve orman yangınlarının başlamasını teşvik ediyor. Eyalet hükümetine göre bu yıl Manitoba'daki orman yangınlarının yüzde 90'ı insan kaynaklı olsa da, iklim değişikliği bu yangınların yayılmasına yardımcı oluyor.
MacCarthy, "İklim değişikliği, insan kaynaklı yangınların başlamasını ve yayılmasını daha olası hale getiren koşullar yaratıyor" dedi ve ekledi:
"Yangını başlatan bir insan olabilir, ancak yangınlar hızla yayılacak, çünkü artık geçmişte olduğundan daha sık ve daha yoğun bir şekilde meydana gelen sıcak ve kuru koşullar var."
Natural Resources Canada'ya göre sıcak ve kuru hava Manitoba, Saskatchewan ve Alberta'da önümüzdeki hafta boyunca devam edecek. Buchart, ajansın tahminlerinin ayrıca "Kanada'nın büyük bir kısmı için normalden daha sıcak ve kuru bir Temmuz ve Ağustos" çağrısında bulunduğunu söyledi.
Buchart, "Yangın sezonunun geri kalanı, özellikle kuzey çayır illeri ve güney Britanya Kolumbiyası'nda normalin üzerinde seyredecek gibi görünüyor" dedi.