ABD'de bugün yapılacak seçimler, ülkede gelecek dört yıl kimin başkan olacağını belirleyecek. Demokrat Parti adayı Kamala Harris ve Cumhuriyetçi Parti adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş gidiyor.

Her eyalette sandıkların açılış ve kapanış saatleri farklılık gösteriyor.

Ülkenin doğusundaki New Hampshire eyaletindeki bir kasabada gece yarısı sandıklar açılırken Vermont'un bazı bölgelerinde seçmenler saat 05:00'te (TM saati ile 15:00) oy kullanmaya başlayabiliyor.

Ancak sandıklar çoğunlukla sabah 06:00-08:00 arası açılıyor.

Ülke genelinde ilk sandıklar 5 Kasım akşamı doğu saati ile 18.00 (TM saati ile 6 Kasım 04:00) itibariyle kapanmaya başlayacak. Sandıkların tamamı TM saati ile 6 Kasım sabahı saat 10:00 civarında kapanacak.

Resmi olmayan seçim sonuçları seçim gecesi geç saatlerde veya ertesi günün erken saatlerinde açıklanabilir ancak oylar baş başa giderse kesin sonuçlar sonraki günlerde de netleşebilir. Resmi sonuçlar ise eyaletler tarafından oy sayımları tamamlanıp onaylandıktan sonra ilan edilecek ve bu haftalar sürebilir.

ABD'de yaklaşık 170 milyon seçmen var ve bazı eyaletlerde seçim gününden önce oy kullanma hakkı tanındığı için 81 milyondan fazla Amerikalı oyunu çoktan kullandı bile. Bazı eyaletlerde bir aydan uzun bir süre önce de oy kullanmak mümkündü.

BBC'nin ABD'deki yayın ortağı CBS News'in en son anket analizine göre, yedi kritik eyalette başkan adayları Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki çekişme son güne kadar devam etti.

Harris, seçimden önceki son gün Pennsylvania'yı baştan başa dolaştı. Allentown, Reading ve Pittsburgh'daki etkinliklerin ardından Philadelphia'da Lady Gaga ve Oprah gibi yıldızlarla dolu bir mitingle kapanış yapıyor.

Trump ise Kuzey Carolina, Raleigh'de başladığı son gününde, yine Reading ve Pittsburgh'daki mitingler için Pensilvanya'ya doğru yola çıktı. Geceyi Michigan, Grand Rapids'te bir mitingle sonlandırıyor.

Seçmenler bugün, kayıtlı oldukları eyaletin Seçiciler Kurulu için delegeleri, delegeler de başkan ve başkan yardımcısını seçecek.

Her eyalet, aşağı yukarı nüfusa bağlı olarak belirli sayıda seçici kurul oyuna sahip ve toplam 538 oydan 270 ya da daha fazlasını aday kazanmış oluyor.

ABD'nin seçim sistemi gereği, başkanlık yarışını belirleyen unsur toplam oy sayısı değil, "Seçiciler Kurulu" (Electoral College) adı verilen sistemdir. Bu nedenle, özellikle "salıncak eyaletler" olarak bilinen ve seçim sonucunu belirlemede kritik öneme sahip eyaletlerdeki sonuçlar büyük önem taşıyor. Bu eyaletlerdeki anketler, Trump'ın hafif bir üstünlüğe sahip olduğunu gösteriyor.

2016'da yapılan ABD Başkanlık seçimlerinde de aday olan Donald Trump Hillary Clinton'ın oyların yüzde 48,2'sini alarak Trump'ı geride bırakmasına rağmen Seçiciler Kurulu oylamasında 74 farkla Clinton'ı geçen Donald Trump başkan olmuştu.

Halk oyunu fazla alan adaylar, Seçiciler Kurulunda yeterli delege sayısına ulaşamadıkları için başkan olamıyor.

ABD'de seçimlerin Salı günü yapılmasının sebebi 19. yüzyıla dayanıyor. O dönemde yalnızca beyazlar oy kullanabiliyordu ve seçim gününü belirleyen en yaygın mesleği icra edenler, yani çiftçiler oldu.

Oy kullanmak için kasabaya gitmeleri tüm günlerini alıyordu ve tatil olan Pazar gününü kiliseye ayırıyorlardı. Bu nedenle Kongre, ekim ve hasadın çoğunun bittiği Kasım ayının ilk Salı gününü seçmişti. Bugünse ABD'de çiftçiler nüfusun sadece yaklaşık yüzde 2'sini oluşturuyor.

Ancak bu gelenek devam ediyor ve seçim günü tatil olmadığı için seçmen sıklıkla erken saatlerde ya da iş çıkışı oy kullanmaya gidiyor. Bazı eyaletlerde ve şirketlerde oy kullanmak için izin kullanılabiliyor.

Öte yandan adayların 270 delegeye ulaşmaya çalışacağı seçimlerin kaderini belirleyecek 7 salıncak eyaletin 5'inde Trump, 2'sinde ise Harris ufak farklarla yarışı önde götürüyor.

Buna göre, Trump Pensilvanya'da 0,3, Georgia'da 1,7, North Carolina'da 1,5, Arizona'da 2,7 ve Nevada'da 1 puan farkla yarışı önde götürüyor.

Harris ise Michigan'da 1,2 ve Wisconsin'de 0,4 puanla Trump'ın önünde gözüküyor.

Son dönemin en kritik ABD başkanlık seçimi olarak nitelendirilen 60. başkanlık seçimlerini kazanan aday, 20 Ocak 2025'te yemin ederek ABD'nin 47. başkanı olacak.

Kaynak: BBC Türkçe, Anadolu Ajansı ve Milliyet