Katoliklerin ruhani lideri ve Vatikan Devlet Başkanı Papa Francis, 88 yaşında hayatını kaybetti.
12 yıldır Katolik dünyasının lideri olan Arjantinli Papa Francis, Şubat ayında zatürre sebebiyle hastaneye kaldırılmış ve 38 gün tedavi görmüştü. Papa, bu sırada iki kez hayati tehlike atlatmıştı.
Vatikan tarafından yayınlanan video açıklamada, Roma Katolik Kilisesi'nin ilk Latin Amerikalı lideri olan Papa Francis'in ölümü doğrulandı. Papa, bu sabah yerel saatle 07:35'te hayatını kaybetti.
Kilise içindeki muhafazakar kesime uzak olan ve 'modern bir papalık' yaratmaya çalışan Papa Francis, selefi 16. Benedikt'in 2013'teki istifasının ardından derin bir bölünme yaşayan bir Kilise devralmıştı.
Katolik aleminin 266. Papası olarak Mart 2013'te selefi Papa 16. Benediktus'un tarihi istifası sonrasında seçilen Papa Franciscus, 12 yıldan fazla görev yaptı.
Papa Francis, dün Paskalya nedeniyle Vatikan'ın ünlü Aziz Petrus Meydanı'nda Paskalya ayinine katılmıştı. Papa geleneksel mesajında, bu yıl Katolikler ve Ortodoksların Paskalya'yı aynı gün kutladığına işaret ederek, barışın tüm dünyaya yayılmasını dilemişti.
Papa Franciscus, 9 ve 12 Şubat'taki halka açık iki etkinlikte, bronşit geçirdiğini ve nefes almakta güçlük çektiğini belirterek konuşma yapamamış ve yardımcılarından konuşma metinlerini okumalarını istemişti.
14 Şubat'ta hastaneye kaldırılan Papa'nın solunum yollarında polimikrobiyal enfeksiyon olduğu bildirilmişti.
Vatikan, 18 Şubat'ta Papa'da çift taraflı zatürre geliştiğini ve klinik durumunun karmaşık tablo çizdiğini açıklamıştı.
Vatikan, 28 Şubat'ta da bronkospazm krizi geçiren Papa'ya bronkoaspirasyon yapıldığını, mekanik ventilasyon başlatıldığını ve tedaviye olumlu yanıt alındığını kaydetmişti.
Katoliklerin ruhani lideri, 3 Mart'ta da iki kez akut solunum yetmezliği geçirmiş ve invaziv olmayan mekanik ventilasyona yeniden başlanmıştı.
4 Mart'tan itibaren hafif iyileşme belirtileri göstermeye başlayan Papa'nın 12 Mart'ta çekilen son göğüs röntgeninin önceki günlerde kaydedilen iyileşmeleri radyolojik olarak doğruladığı bildirilmişti. Papa Franciscus, 23 Mart'ta hastane balkonundan halkı selamladıktan sonra taburcu edilmişti.
Prof. Sergio Alfieri, 25 Mart'ta Corriere della Sera gazetesine verdiği demeçte, Papa'nın hastanede yattığı dönemde 2 kez ölümden döndüğünü açıklamıştı.
Papa, 6 Nisan günü hastaneden taburcu edildikten iki hafta sonra Vatikan'da halkı selamladı. 88 yaşındaki Papa'nın konuşmakta zorlandığı ve burnunda da oksijen desteği için nazal kateter olduğu görülmüştü.
2023 yılında Meksikalı yayın kuruluşu N+'ya verdiği röportajda mezar yerini hazırladığını ve Vatikan'ın papalar için düzenlediği cenaze törenini kendi cenazesiyle sadeleştireceğini açıklamıştı.
Papa ayrıca vasiyetini hazırladığını da dile getirmiş ve "yaşlılık ve limitler belirince hazırlanmak gerek" ifadelerini kullanmıştı. Roma’da sıklıkla ziyaret ettiği Santa Maria Maggiore Bazilikası’na özel bir bağlılığı olduğunu söyleyen Papa, mezarının da burada hazırlandığını belirtmişti.
Papa Francis kendisine sade bir cenaze töreni yapılması için Vatikan'ın ilgili yetkilisi ile çalışmalara bile başlamıştı. Aralık 2023'te bu çalışmalarla gündeme gelen Papa Francis 1903 yılında ölen 13. Leo gibi Vatikan dışına gömülmek istediğini dile getirmişti.
Son yıllarda yaşadığı birçok sağlık sorunu nedeniyle programlarını iptal etmek zorunda Papa'nın zaman zaman emekli olacağı iddiaları da ortaya çıkmıştı. Papa 2022 yılındaki bir röportajında da istifa mektubunu 9 yıldır çekmecesinde hazır beklettiğini söylemişti. O dönem verdiği bir demeçte, "İstifamı yazdım ve eski Vatikan Devlet Sekreteri (Başbakan) Kardinal Tarcisio Bertone'ye vererek 'Tıbbi nedenlerle ya da çalışmama engel olacak başka şeylere karşı işte istifam' dedim. Kardinal Bertone'nin onu kime verdiğini bilmiyorum, ama eminim yeni Devlet Sekreteri Pietro Parolin’e vermiştir" diye konuşmuştu.
Aslen Arjantinli ve asıl adı Jorge Mario Bergoglio olan Papa Franciscus, Buenos Aires'te göçmen bir işçi ailenin çocuğu olarak 17 Aralık 1936'da dünyaya geldi.
1958'de Kilise'ye giren ve din adamı olarak görev yapmaya başlayan Bergoglio, 2001 yılında Kardinal yapıldı.
2013 yılında Katolik Kilisesi tarihinde ender görülen bir durum yaşandı ve Papa 16. Benediktus sağlık koşullarını gerekçe göstererek, tarihte 598 yıl aradan sonra görevinden ayrılan ilk Papa oldu.
Papa 16. Benediktus, 28 Şubat 2013'te görevinden resmen ayrılırken, kendisine "Emerit" sıfatını alarak inzivaya çekildi.
Bergoglio, selefi Papa 16. Benediktus'un ayrılmasının ardından 13 Mart 2013'te yapılan Konklav'da (Kardinaller Meclisi'nin papalık seçimi) Katolik Kilisesi'nin 266'ncı ruhani lideri olarak seçildi. Kendisine ünlü Hristiyan azizlerinden Francis'in ismini yani Franciscus ismini seçen Bergogolio, 19 Mart 2013'te resmen görevine başladı.
Bergoglio, Papa seçilmesiyle Katolik Kilisesi tarihinde birçok ilke imza atarak; Latin Amerika'dan seçilen ilk Papa olmasının yanı sıra, Cizvit tarikatından gelen ve tarihte "Franciscus" adını da alan ilk Papa olmuştu.
Papa Francis'in ölümü ile birlikte yeni bir papanın seçimi geleneksel konsey süreci ile takip edilecek.
Papalar Katolik Kilisesi'nin en üst mevkideki din adamları olan Kardinaller Konseyi tarafından seçiliyor. Çoğunluğu piskoposlardan oluşan kardinaller papa tarafından atanıyor ve ömürlerinin sonuna kadar bu mevkide kalıyor.
Vatikan'ın internet sitesine göre 31 Aralık 2024 itibarıyla Filipinlerden Portekiz'e, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nden İsveç'e toplam 252 kardinal bulunuyor.
Ancak 1975 tarihli bir kural gereği 80 yaşın üzerindeki kardinaller, papa seçimlerinde oy kullanamıyor. Şu an 114 kardinal 80 yaşın üzerinde. Bu da papanın 138 kardinal tarafından seçileceği anlamına geliyor.
Dünyanın dört bir yanındaki Katolik kiliselerine liderlik eden kardinaller Papa seçimleri için Vatikan'a davet ediliyor. Normal koşullarda toplantı çağrısını yapma görevi Kardinaller Koleji Dekanı'na düşüyor.
Ancak yine 2013'te bu görevdeki kardinal 85 yaşında (yani oy kullanma sınırının üstünde) olduğundan toplantı çağrısını yapma görevini en yaşlı seçmen kardinal olan Giovanni Battista Re'ye devretmişti.
Kardinaller Koleji'nin bir diğer görevi de yeni papa seçilene kadar Katolik Kilisesi'nin idaresini üstlenmek.
Seçimler Vatikan'da bulunan Sistine Şapeli'nde günde dört oylama usulüyle yapılıyor. Seçim sürecinde kardinaller Vatikan'da kalıyor ve dış dünyayla herhangi bir temas kuramıyor.
Öncelikle 80 yaşını aşmış olanlar da dahil tüm kardinaller papa adaylarının olumlu ve olumsuz yanlarına dair tartışmalar yapıyor.
Yeni papanın mutlaka kardinaller arasından seçilmesi şart değil zira teorik olarak vaftiz edilmiş tüm Katolik erkekler papa olabilir. Ancak teamüller gereği bu görev bir kardinale veriliyor.
Kardinaller sağlıkla ilgili acil durumlar haricinde dış dünyayla temas edemiyor. Bütün televizyon ve radyolar kaldırılıyor, gazeteler ve dergiler içeri sokulmuyor, cep telefonu, tablet gibi dijital cihazların kullanımı yasaklanıyor.
Dışarıdan içeriye sadece iki doktor, günah çıkarmak isteyenlere yardım için çeşitli diller konuşabilen rahipler ve temizlik görevlileri girebiliyor. Bu kişilerin hepsinin gizliliği koruyacaklarına dair yemin etmeleri, herhangi bir ses ya da video kayıt cihazı kullanmamaları gerekiyor.
Yeni Papa'nın seçilip seçilmediği 600 yıldır Sistine Şapeli'nin bacasından çıkan duman ile duyuruluyor.
Bacadan çıkan siyah duman Papa seçilemedi, beyazsa seçildi anlamına geliyor.
Papa Francis'in vefatının ardından Katolik dünyası yeni liderini seçmek için hazırlıklara başladı. Kardinallerin toplanacağı konklav öncesinde, Papalık makamına aday olabilecek isimler merak konusu oldu.
Daily Mail'ın haberine göre, konklavda en az 8 ismin öne çıkıyor. Dünyanın farklı bölgelerinde görev yapan "favori" adaylar arasında siyahi ve Asyalı isimler de bulunuyor. Yayımlanan listede şu isimler yer alıyor:
Peter Turkson, 76
Gana doğumlu Turkson, ilk siyahi Papa olma ihtimaliyle öne çıkıyor. Afrika kıtasıyla güçlü bağları bulunan kardinal, Papa Francis döneminde Güney Sudan'a barış elçisi olarak gönderilmişti. Eşcinsel ilişkiler konusunda ılımlı bir tutum sergileyen Turkson, Afrika ülkelerindeki yasaların sertliğini eleştirmekle birlikte bölge halkının görüşlerine saygı gösterilmesi gerektiğini savunuyor.
Luis Antonio Tagle, 67
Filipinler'in Manila Başpiskoposu Tagle, Asya'dan çıkacak ilk Papa olabilir. Katolik nüfusun en hızlı arttığı bölgenin temsilcisi olarak görülen Tagle, kürtaja karşı çıkmasına rağmen kilisenin eşcinsel ve boşanmış çiftlere karşı tutumunu eleştiren liberal görüşleriyle tanınıyor.
Pietro Parolin, 70
Vatikan'ın Devlet Sekreteri olarak görev yapan Parolin, "süreklilik adayı" olarak değerlendiriliyor. 2015'te İrlanda'da eşcinsel evliliğin yasallaşmasını "insanlık için yenilgi" olarak nitelendiren kardinal, Çin ile yapılan tartışmalı anlaşmanın da mimarı olarak biliniyor.
Peter Erdo, 72
Macaristan'dan aday gösterilen Erdo, Sovyet bloğunda din adamlarının yaşadığı zulümlere karşı mücadele vermiş bir isim. Muhafazakar çizgisiyle tanınan kardinal, boşanmış çiftlerin kutsal komünyon almasına şiddetle karşı çıkıyor.
Jose Tolentino De Mendonca, 59
Portekizli kardinal, genç yaşıyla dikkat çekiyor. Modern dünyayla etkileşimi savunan Tolentino, sinema ve müziğin dini çalışmalarda kullanılması gerektiğini düşünüyor.
Matteo Zuppi, 69
Papa Francis'in Ukrayna barış elçisi olarak görevlendirdiği Zuppi, Rus Ortodoks Kilisesi lideri Patrik Kirill ile görüşmeler yapmıştı. Diplomatik çabalarına rağmen somut sonuçlar elde edememişti.
Mario Grech, 68
Malta doğumlu Grech, kilisenin eşcinsel çiftlere karşı tutumunu yumuşatması gerektiğini savunuyor. Ancak genel olarak gelenekçi çizgisiyle tanınıyor.
Robert Sarah, 79
Fransız Ginesi'nden Sarah, toplumsal cinsiyet ideolojisini eleştiren açıklamalarıyla biliniyor. İslami köktendinciliğe karşı sert tutumuyla öne çıkan kardinalin yaşı ise en büyük dezavantajı olarak görülüyor.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Papa Francis'in ölümünün ardından Katoliklerin ruhani liderine saygılarına sundu. Macron, Papa'nın "Her zaman savunmasızların ve zayıfların yanında" olduğunu ve "Adalet için mücadele" ettiğini söyledi.
Katoliklerler için taziyekerini ileten Macron, Papa için "İnsanlığın kardeşliği için çalıştı" dedi.
İtalya Başbakanı Giorgio Meloni, Papa Francis'in ölümünün duyurulmasının ardından "Büyük bir adam aramızdan ayrıldı" açıklaması yaptı.
İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, Papa Francis'in yaşamı boyunca "en dezavantajlılara" yönelik çabalarını takdirle karşıladı.
Almanya'da kurulacak yeni hükümette başbakan olması beklenen Friedrich Merz, Papa'nın hayatı boyunca "tevazu ve inanç" yolundan hiç ayrılmadığını belirtti.
İran, Papa'nın hayatını kaybettiğinin duyurulmasının ardından dünyanın dört bi yanındaki Hristiyanlar'a başsağlığı diledi. İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi, "Meslektaşlarım az önce beni haberlerden haberdar ettiler. Dünyanın dört bir yanındaki tüm Hıristiyanlara başsağlığı diliyorum" dedi.
Kremlin'den yapılan açıklamada, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in, Papa Francis'i 'en yüksek insani değerlerin ve adaletin savunucusu' olarak selamladığı kaydedildi.
Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Francis'i "Filistin halkının sadık dostu" diye nitelendirirken, Arjantinli Papa'yı saygıyla andığını bildirdi. Abbas, "Bugün Filistin halkının ve meşru haklarının sadık bir dostunu kaybettik" açıklamasını yaptı. Papa Francis'in "Filistin devletini tanıdığını" vurgulayan Abbas, Filistin bayrağının Vatikan'da "göndere çekilmesine izin verdiğini" belirtti.
