
Mekdebe, ýagny täze okuw ýylyna taýýarlyk görmek çagalar, aýratynam ene-atalar üçin hemişe tolgundyryjy döwürdir. Çagaňyzyň birinji synpa başlaýandygyna ýa-da orta mekdepde okap ýörendigine garamazdan, dogry taýýarlyk olara özlerini has ynamly duýmaga we täze şertlere has üstünlikli uýgunlaşmaga kömek eder. Geliň, okuwçyny ýetip gelýän okuw ýylyna nädip taýýarlamalydygy barada öwreneliň.
Mekdebe ilkinji gadam — birinji synp: geljekki birinji synp okuwçylaryny taýýarlamagyň aýratynlyklary
Mekdebe gitmek — munuň özi çaganyň durmuşynda düýpli üýtgeşiklikdir. Çaga bu döwürde oýunlardan we gündizki ukusyndan aýrylyp, çagalar bagyny tamamlap, anyk meýilnamaly we täze jogapkärçilikli mekdep durmuşyna gadam basýar.
Psihologiki taýýarlyk
Psihologiki taýýarlyk okuw ýyly başlamazdan birnäçe aý öňinçä başlanmalydyr. Çagany kynçylyklar barada aýdyp gorkuzman, garaşylmadyk zatlary hem gürrüň bermän, onda diňe mekdebe oňyn garaýyş döretmek möhümdir. Mekdepde täze dostlar bilen duşuşjakdygyny, köp gyzykly zatlary özleşdirjekdigini, has gowy okamagy we ýazmagy öwrenjekdigini aýdyň.
Çagaňyzy kem-kemden kada salyň. Eger ol adatça irden sagat 9:00-da oýanýan bolsa, oýanýan wagtyny her birnäçe günden 15-20 minut öň süýşürip başlaň. Okuw ýylynyň başynda geljekki birinji synp okuwçysy sagat 7-7:30-da aňsatlyk bilen turup bilmelidir.
Zerur başarnyklary ösdürmek
Birinji synpa gidýänçä çaganyň öz-özüne ideg etmek endikleri kemala gelmelidir: aýakgabynyň bagjygyny daňyp bilmegi, iliklerini ildirmegi, özbaşdak iýip-içmegi, hajathana girmegi başarmagy we ş.m. Şu meselede köpçülikleýin endikler hem möhümdir. Mysal üçin, deň-duşlary bilen tanyşmak, ýardam soramak, düşünişmezlik ýüz çyksa sözler bilen çözmek ukyby.
Okuw taýýarlygy harplary we sanlary, 20-ä çenli sanamak ukybyny, esasan hem ýazmak we okamak endiklerini öz içine alýar. Şeýle-de bolsa, çaganyň kellesine artykmaç agram saljak zatlary tabşyrmaly däldir. Bu babatda esasy bilmeli zat onuň öwrenmek islegidir.
Bedenterbiýe
Mekdepde çaga düşýän okuw ýüki ýeterlik derejede beden taýdan taýýarlykly bolmagy hem talap edýär. Çagaňyz bilen tomusda açyk howada has köpräk wagt geçiriň, sport bilen meşgullanyň, surat çekmek, modelirlemek we gurnamak işleri arkaly motorika ukyplaryny ösdüriň. Dogry iýmitlenmek we ukyny wagtynda almak hem üstünlikli uýgunlaşmak üçin möhüm kadalardyr.
Orta mekdebe geçiş: 5-6-njy synp okuwçylary üçin täze kynçylyklar
Başlangyç synplardan orta synplara geçmek hem, öz gezeginde, çaganyň birinji synpa gitmeginden az möhüm tapgyr däldir. Çagalar täze dersler, aýry-aýry mugallymlar bilen ýüzbe-ýüz bolup, özbaşdak we jogapkärli bolmagyna köp ähmiýet berip başlaýarlar.
Ýaşyň psihologiki aýratynlyklary
10-12 ýaşly çagalar zerur ösüş döwrüni başdan geçirýärler. Olar özbaşdak bolup ugran bolsalar-da, şonda-da ulularyň goldawyna mätäçdirler. Çaga bilen ýakyn wagtda boljak üýtgeşmeleri ara alyp maslahatlaşmak, indi bir däl-de, birnäçe mugallymynyň boljakdygyny, täze dersleriň peýdaly taraplaryny we öýe berilýän ýumuşlaryň sanynyň köpeljekdigini düşündirmek gerekdir.
Çaganyň öz guramaçylyk ukyplaryny ösdürmegine goldaw beriň. Oňa wagty meýilleşdirmegi, gündelik ýöretmegi, agşam okuw esbaplaryny taýýarlamagy öwrediň. Bu başarnyklar orta mekdepde üstünlikli okamak üçin esas bolup hyzmat eder.
Okuw taýýarlygy
Tomusda başlangyç synpdan okuw maksatnamasyndaky bilimleri, esasanam, matematika we daşary ýurt dilleri derslerini gözden geçirmek peýdalydyr. Çuňňur öwrenmek hökman däl — munuň üçin günde 20-30 minut ýeterlikdir. Bilim bilen bagly oýunlary, amaly programmalary, okuw wideolaryny ulanyp bilersiňiz.
Materialy özbaşdak öwrenmegi kämilleşdirmek möhümdir. Çagaňyzy kitaplardaky ýa-da internetdäki soraglara jogap gözlemäge, öz pikirlerini ýüze çykarmaga, maglumatlary derňemäge höweslendiriň.
Sosial uýgunlaşma
Orta mekdepde çagalar köplenç synplaryny çalşyp, täze synpdaşlary bilen duşuşýarlar. Çagaňyza aragatnaşyk endiklerini ösdürmäge goldaw beriň, täze adamlar bilen nädip tanyşmalydygyny, garşylykly ýagdaýlarda özüňi nähili alyp barmalydygyny, mugallymlardan nädip ýardam soramalydygyny ara alyp maslahatlaşyň.
Ýerlikli söwda: mekdep esbaplaryny nädip dogry saýlamaly
Önümleriň köpdürlüligini we bahalaryň aratapawudyny göz öňünde tutup, okuw esbaplaryny ýerlikli satyn almak özbaşyna bir ylym diýen ýalydyr. Dogry çemeleşme puly tygşytlamaga we hakykatdanam ýokary hilli zatlary satyn almaga ýardam eder.
Satyn almagy meýilleşdirmek
Ilki bilen, mekdep üçin gerekli zatlaryň sanawyny düzmekden başlaň. Adatça, mekdepler zerur esbaplaryň sanawyny berýär, eger ol ýok bolsa, esasy topluma depderler, ruçkalar, galamlar, çyzgyçlar, bozguçlar, bukjalar, rýukzak, çalşyrgyç aýakgap hem-de sport formasy girýär.
Ýokary hilli önümleri saýlamak
Rýukzak saýlanyňyzda ortopediki arkalygyna, giň eginligine, ýokary hilli tikinlerine üns beriň. Başlangyç synp okuwçysy üçin boş rýukzagyň agramy 700 gramdan geçmeli däldir, orta synplardaky mekdep okuwçysy üçin 1 kilogram bolmalydyr.
Dykyzlygy azyndan 60 g/m² bolan ak kagyzly depderleri saýlaň. Gaty ýuka kagyz ýazmagy kynlaşdyrýar. Ünsüň çekmezlik üçin örtükler galyň bolmaly, ýöne gaty ýaldyrawuk hem bolmaly däl.
Barmaklar üçin rezin goýlan ruçkalary satyn alyň — bu ýazylanda eliň ýadawlygyny peseldýär. Birinji synp okuwçylary üçin has galyň ruçkalary saýlamak ýerliklidir.
Tygşytly çözgütler
Hemme zady täze satyn almak hökman däl. Geçen ýyldan galan köp zatlary henizem ulanyp bolýar: rýukzak, galam daşlygy, käbir depderler, sport eşikleri... Şonuň üçin diňe hakykatdanam zerur harytlaryň sanawyny düzüň.
Dürli dükanlardaky bahalary deňeşdiriň. Mekdep harytlary dükanlarynda, supermarketlerde we onlaýn dükanlarda, köplenç, şol bir önümler başgaça bahalardan bolýar. Esasanam, arzanladyşlardan we aksiýalardan peýdalansaňyz, onlaýn söwda etmek has girdejili bolup biler.
Beýleki ene-atalar bilen bilelikde köpçülikleýin satyn almak mümkinçiligine serediň. Uly paketlerdäki depderler, ruçkalar, galamlar köplenç ep-esli arzan düşýär.
Egin-eşik we aýakgap satyn almak
Mekdep egin-eşikleri amatly, ýokary hilli we mekdebiň öz talaplaryna laýyk bolmalydyr. Mata saýlanyňyzda, ulanyş babatda laýyk materiallara üns berip, sintetikanyň az goşulan materiallaryny saýlaň.
Aýakgaplar bolsa oňaýly bolmalydyr, aýagy dürs saklaýan we dabany typmaýan görnüşde saýlanyp alynmalydyr. Juda laýyk bolup duran aýakgap satyn alsaňyz hem göwnejaý bolmaz, aýaklaryň ösmegini nazarda tutup, 0,5-1 sm ölçegde ulurak aýakgaby alyň.
Okamak üçin rahat öý gurşawyny döretmek
Öýde dogry guralan iş meýdançasy ýokary hilli okuw esbaplaryndan pes derejede däldir. Aýdyň yşyklandyryş, amatly mebel we stoluň üstüniň tertipli bolmagy okap öwrenmäge rahatlygy döredýär.
Iş ýerini guramak
Stol çaganyň boýuna laýyk bolmaly: tirsekler stolda erkin ornaşmalydyr, aýaklar bolsa ýere ýetmelidir. Mebel dogry ölçegde däl bolsa, aýaklaryň astyna bir zat goýuň ýa-da ýassyklary ulanyň.
Yşyklandyryş saglakaý çagalar üçin çepde, çeplekeý çagalar üçin bolsa sagda ýerleşdirilmeli. Penjireden tebigy ýagtylygyň we 60-75 wattlyk stol çyrasynyň ýagtylygynyň utgaşmasy iň göwnejaý yşyklandyrmadyr.
Okuw kitaplaryny, depderçeleri we okuw esbaplaryny saklamak üçin ýeterlik ýagdaýda ýer göz öňünde tutuň. Tekjeler, çyzgylar we guramaçylar zatlaryň tertipli bolmagyna kömek eder.
Gün tertibi
Sapaklary, dynç alşy, oýunlary hem-de uky üçin wagtlary öz içine alýan gündelik tertipnama düzüň. Öýe berilýän okuw ýumuşlary çaga üçin iň öndürijilikli wagtda ýerine ýetirilmelidir.
Arakesme bermegi ýatdan çykarmaň. 30-40 minutlyk sapaklardan soň, kiçi ýaşly okuwçylara 10-15 minutlyk arakesme gerekdir, uly ýaşly okuwçylar 1 sagada çenli okap bilerler.
Jemleme: mekdebe taýýarlyk görmek — bu bilelikde işlemekdir
Mekdebe taýýarlyk çaganyň, ene-atanyň we mugallymlaryň özara aragatnaşygyny içine alýan işdir. Esasy zat, çaga üçin özüni ynamly we täze kynçylyklara taýýar duýar ýaly goldawly we düşünişmek gatnaşygyndaky atmosferasyny döretmekdir.
Her bir çaganyň özboluşlydygyny we biri üçin netijeli zadyň beýlekisi üçin netijesiz bolup biljekdigini ýadyňyzdan çykarmaň. Çagaňyza syn ediň, olaryň zerurlyklaryny diňläň we gerek bolan halatynda çemeleşmäňizi sazlaşdyryň.
Mekdebe üstünlikli taýýarlyk görmek diňe bir owadan depderler we rýukzak satyn almak bilen çäklenmän, öwrenmäge dogry garaýşy döretmek, zerur hünärleri ösdürmek we goldaw gurşawyny döretmek bilen baglanyşyklydyr. Dogry çemeleşmek bilen, mekdep ýyllary açyşlaryň, üstünlikleriň we okuwyň şatlygynyň döwrüne öwrüler.