UNICEF'in bugün yayımlanan yeni analizine göre, 2024 yılında 85 ülkede 242 milyondan fazla öğrencinin eğitimi; sıcak hava dalgaları, tropik kasırgalar, fırtınalar, seller ve kuraklıklar gibi aşırı iklim olayları nedeniyle kesintiye uğradı. Bu durum mevcut eğitim krizini daha da derinleştirdi.

Uluslararası Eğitim Günü'nde yayımlanan Kesintiye Uğrayan Eğitim: 2024'te İklim Kaynaklı Aksamaların Küresel Özeti (Learning Interrupted: Global Snapshot of Climate-Related School Disruptions in 2024) başlıklı çalışmada okulların kapanmasına veya eğitimin ciddi ölçüde aksamasına neden olan iklim tehlikeleri ilk kez ele alınıyor. Bu tehlikelerin de okul öncesinden lise seviyesine kadar olan çocuklar üzerindeki etkisi analiz ediliyor.

Mevcut verilere göre, geçen yıl okulların kapanmasına yol açan en önemli iklim tehlikesi, sıcak hava dalgalarıydı. Sadece Nisan ayında 118 milyondan fazla öğrenci bu durumdan etkilendi. Bangladeş ve Filipinler'de Nisan ayında okullar kapanırken, Kamboçya’da eğitim günü iki saat kısaltıldı. Mayıs ayında, Güney Asya'nın bazı bölgelerinde sıcaklıklar 47 dereceye yükseldi ve çocuklar, sıcak çarpması tehlikesiyle karşı karşıya kaldı.

UNICEF Genel Direktörü Catherine Russell, "Çocuklar; sık görülen sıcak hava dalgaları, fırtınalar, kuraklıklar ve seller de dahil olmak üzere hava koşullarıyla ilgili krizler karşısında daha savunmasız. Çocuklar, fiziksel olarak yetişkinlerden daha farklı oldukları için daha fazla korunmaya ihtiyaç duyarlar. Çünkü yetişkinlerden daha çabuk ısınırlar, daha az terlerler ve daha yavaş serinlerler. Öğrenciler, bunaltıcı sıcaktan kaçış imkanı olmayan sınıflarda konsantre olamazlar ve yollar veya okullar sular altında kalırsa okula gidemezler. Geçen yıl, şiddetli hava koşulları nedeniyle, her yedi öğrenciden biri okula gidemedi. Bu durum hem sağlıklarını ve güvenliklerini tehdit etti hem de uzun vadeli eğitimlerini etkiledi” dedi.

Bazı ülkeler birden fazla iklim tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. Örneğin, Afganistan'da, sıcak hava dalgalarının yanı sıra şiddetli seller yaşandı. Bu seller, Mayıs ayında 110'dan fazla okula zarar verdi ve binlerce öğrencinin eğitimini kesintiye uğrattı.

İklim kaynaklı aksaklıkların çoğu, dünyanın birçok yerinde okul yılının başlangıcı olan Eylül ayında yaşandı. Doğu Asya ve Pasifik'te 16 milyon çocuğu etkileyen Yagi Tayfunu da dahil olmak üzere aşırı hava olayları nedeniyle, 16’dan fazla ülke, bu kritik akademik dönemde okulları kapatmak zorunda kaldı.

Mevcut analize göre, eğitimde iklim koşulları nedeniyle yaşanan aksamalardan en çok etkilenen bölge Güney Asya oldu. Geçtiğimiz yıl, Güney Asya’da 128 milyon öğrencinin eğitimi bu durumdan etkilendi. Doğu Asya ve Pasifik'te ise 50 milyon öğrencinin eğitimi aksadı. El Niño, Doğu Afrika'da şiddetli yağışlar ve sık sık yaşanan seller ve Güney Afrika'nın bazı bölgelerinde şiddetli kuraklık ile Afrika üzerinde yıkıcı bir etkiye sahip olmaya devam etti.

Artan sıcaklıklar, fırtınalar, seller, ve diğer iklim tehlikeleri; okulların altyapısına ve malzemelerine de zarar verebiliyor, okul yollarının kapanmasına yol açabiliyor, öğrenme ortamının güvenliğinin sağlanmasını güçleştirebiliyor. Bunların yanı sıra öğrencilerin konsantrasyonunu, hafızasını, psikolojik ve fiziksel sağlığını da etkileyebiliyor.

Kırılgan bağlamlarda, okulların uzun süre kapalı kalması, öğrencilerin okula dönme ihtimalini azaltarak çocuk evliliği ve çocuk işçiliği riskinin artmasına neden olabiliyor. Mevcut kanıtlar, kız çocuklarının bu durumdan genellikle orantısız bir şekilde etkilendiğini ortaya koyuyor. Afetler sırasında ve sonrasında kız çocuklarının okulu bırakma ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddete maruz kalma riski de artıyor.

Tüm dünyada, eğitim sistemleri, halihazırda milyonlarca çocuğu hayal kırıklığına uğratıyordu. Eğitimli öğretmen eksikliği, aşırı kalabalık sınıflar, eğitimin kalitesi ve eğitime erişimle ilgili farklılıklar, uzun süreli bir eğitim krizine yol açmıştı. İklim tehlikeleri bu krizi daha da derinleştirdi.

Analiz sonuçları, geçen yıl bu durumdan etkilenen öğrencilerin neredeyse yüzde 74'ünün düşük ve düşük-orta gelirli ülkelerde yaşadığını, ancak hiçbir bölgede yeterli koruma sağlanmadığını gösteriyor. Eylül ayında İtalya'yı etkileyen sağanak yağışlar ve seller, Ekim ayında İspanya'yı da etkileyerek 900.000'den fazla öğrencinin eğitimin aksattı ve 13.000 çocuğun derslerini durdurdu.

Rapora göre, okullar ve eğitim sistemleri, öğrencileri bu etkilerden korumak için yeterli donanıma sahip değil. Çünkü eğitim alanında iklim odaklı finansal yatırımlar çok yetersiz kalıyor. Bunun yanı sıra, iklim tehlikelerinden kaynaklanan aksamalara ilişkin küresel veriler de sınırlı.

UNICEF, çocukları şiddetli hava koşullarından korumak için iklime dayanıklı sınıfların inşasını desteklemek amacıyla hükümetler ve paydaşları ile birlikte çalışıyor. Örneğin Mozambik'te çocuklar kasırgalardan sık sık etkileniyor. Ülkede sadece son iki ayda Chido Kasırgası ve Dikeledi Kasırgası yaşandı ve bu kasırgalar 150.000 öğrenciyi etkiledi. UNICEF, ülkedeki yaklaşık 230 okulda 1.150'den fazla iklime dayanıklı sınıfın inşasını destekledi.

UNICEF; Kasım ayında Dünya Çocuklarının Durumu raporunda, 2050-2059 yılları arasında iklim krizlerinin daha da yaygınlaşmasının öngörüldüğünü vurguladı. Tahmini hesaplamalara göre, bu yıllarda, 2000'li yıllara kıyasla sekiz kat daha fazla çocuk, aşırı sıcak hava dalgalarına ve üç kat daha fazla çocuk ise nehir taşkınlarına maruz kalacak.

UNICEF, çocukları iklimle ilgili giderek yaygınlaşan tehlikelerden korumak için dünya liderlerini ve özel sektörü acilen harekete geçmeye davet ediyor:

Ulusal İklim Planları kapsamında (Ulusal Katkılar ve Ulusal Uyum Planları da dahil olmak üzere) çocuklar için büyük önem taşıyan eğitim gibi sosyal hizmetlerin güçlendirilmesi gerekiyor. Bu hizmetlerin, iklim akıllı yöntemlerle desteklenerek afetlere daha dayanıklı hale getirilmesi büyük bir önem taşıyor. Bunun yanı sıra, iklim değişikliğinin en kötü etkilerini önlemek için planlara emisyonların azaltılması için yeterli taahhütlerin de eklenmesi gerekiyor.

Öğrenme ortamlarının daha güvenli olmasını sağlamak için afete dayanıklı ve iklime duyarlı eğitim altyapısına yatırım yapılması büyük bir önem taşıyor.

Eğitim sektöründe iklim dayanıklılığını arttırmak için finansman çalışmaları hızlandırılmalı. Bu kapsamda kanıta dayalı ve gelecek vadeden çözümlere yatırım yapılması gerekiyor.

İklim değişikliği eğitiminin ve çocuklara duyarlı taahhütlerin net ve açık bir şekilde entegre edilmesi gerekiyor.

Russell "Eğitim, iklim tehlikeleri nedeniyle en sık kesintiye uğrayan hizmetlerden biri. Çünkü bu hizmet, çocukların iklim değişikliklerine hazırlanmasında önemli bir rol oynuyor. Buna rağmen, politika tartışmalarında eğitim rolü genellikle göz ardı ediliyor” dedi ve ekledi: “Çocukların geleceği, iklimle ilgili tüm plan ve eylemlerde ön planda tutulmalı."

Kaynak: UNICEF